TXOJ KEV TEEV HAWM TSWV NTUJ.

Kev ntseeg ntawm kev teev hawm hu ua Christianity, yog txoj kev ntseeg uas sib nyiam sib hlub, vim Tswv Ntuj hlub ntiaj teb neeg. Txoj kev ntseeg yog txoj kev teev hawm Tswv Ntuj tib leeg xwb. Thiab ntseeg tias Tswv Ntuj yog tus tsim ntuj tsim teb, tsim tag txhia tsav puas yam thiab tsim neeg. Tswv Ntuj yog tus Yas Ves ntawm kev ntseeg Kav Tos Liv, kev ntseeg Os Thos Dos, los yog tus Hos Vas ntawm cov Plos Tes Taas. Sawv daws muaj Huab Tais Yes Xus tib leeg xwb, yog tus qhuab qhia thiab kav. Kev ntseeg tsuas ntseeg tias muaj tib tug Tswv Ntuj koom nyob hauv tus Huab Tais 3 leeg, xws li Leej Txiv, Leej Tub thiab Leej Ntuj Plig Ntshiab. Ntawv Ntshiab yog phau ntawv ntim Tswv Ntuj cov Lus uas muaj 2,500 plhom tus neeg ntseeg thiab yog txoj kev ntseeg uas muaj neeg ntseeg coob tshaj plaws nyob hauv ntiaj teb no. Txoj kev ntseeg muaj lub hauv paus los ntawm cov His Xas Lais, vim muaj qee yam ntseeg ib yam. Xws li Ntawv Ntshiab Hes Nplaws, uas cov neeg ntseeg hu kam ua Ntawv Cog Lus Qub. Muaj ntau ntu piav txog tus Mes Xias, cov neeg ntseeg hais tias yog Yes Xus. Cov neeg ntseeg ntseeg tias Yes Xus yog Tswv Ntuj Leej Tub uas xeeb los nyob hauv ib tug poj niam ntshiab huv. Yog Leej Ntuj Plig Ntshiab lub hwj huam los cawm neeg kom dim ntawm kev txhaum. Yes Xus thiaj zoo siab tuag nyob saum Ntoo Cuam kom tau cawm ntiaj teb neeg. Thiab hnub 3, Yes Xus sawv hauv cov tub tuag rov los. Nws nce mus saum ntuj, zaum nyob ntawm Leej Txiv phab xis. Tus twg ntseeg thiab tso siab rau Huab Tais Yes Xus, nws yuav tau txais kev zam txhaum thiab hnub kawg nws yuav raug txiav txim xws ib zeej tsoom neeg. Tus twg tsis ntseeg, nws yuav raug txim tom qab nws tag txoj sia nyob ntiaj teb no. Txoj kev ntseeg, ntiaj teb neeg muab faib ua ntau txoj mus raws nyias lub teb chaws, raws nyias haiv neeg thiab raws nyias lub tswv yim ua 3 txog kev ntseeg, xws li kev ntseeg Kav Tos Liv, kev ntseeg Os Thos Dos thiab kev ntseeg Plos Tes Taas. 
(1) Cov ntseeg Kav Tos Liv, lo lus Kav Tos Liv txhais tias yog tas ntiaj teb li. Yog thawj txoj kev teev hawm nyob hauv txoj kev ntseeg, zoo li yog lub hauv paus. Kav Tos Liv yoog raws Yes Xus cov lus qhia, hwm Niam Mab Liab thiab cov Leej Ntshiab. Nyob hauv txhua lub tsev teev Ntuj, muaj Yes Xus tus duab, Niam Mab Liab tus duab thiab cov Leej Ntshiab tuav pov hwm lub tsev teev Ntuj. Ces txhais tias cov Kav Tos Liv hwm Yes Xus, hwm Niam Mab Liab thiab hwm cov Leej Ntshiab. Kav Tos Liv muaj qhov chaw loj uas yog qhov chaw nruab nrab nyob Vas Tis Kas, Is Tas Lias teb. Muaj Vaj Qhia ua tus thawj coj, uas yog los ntawm Yes Xus thawj pab Thwj Tim. Yog Leej Ntshiab Pob Zeb ua thawj tug Vaj Qhia. Pob Zeb tau txais lub txiaj ntsim ntawm Tswv Ntuj kom coj lub Koom Txoos ua ntu zus los txog rau Vaj Qhia Fas Ntshis Kus tus tam sim no. Tam sim no Vaj Qhia Fas Ntshis Kus yog tus Vaj Qhia tim 266 ntawm lub Koom Txoos Kav Tos Liv. Dhau ntawm Vaj Qhia lawm, nws muaj cov Txiv Plig, cov Tswv Qhia thiab cov Leej Phauj. Ib tsoom neeg hu cov Kav Tos Liv ua cov Christang, raws lo lus Pos Tws Nkas (Portugal) uas yog thawj tiam neeg tshaj Ntuj Lus. Cov neeg ntseeg Kav Tos Liv muaj 1,000 plhom leej. Cov Kav Tos Liv ntseeg tias cov Txiv Plig yog tus neeg nruab nrab uas cev lus rau Tswv Ntuj thiab rau neeg. Txhais tau tias yog tus cev Tswv Ntuj nyob ntiaj teb no.
(2) Cov ntseeg Os Thos Dos (Orthodox), lo lus Os Thos Dos txhais tias “Yog lawm”. Cov neeg ntseeg Os Thos Dos feem coob yog cov nyob Aws Los Pas sab hnub tuaj. Yam li Lav Xias thiab cov teb chaws ncaim ntawm Lav Xias los. Os Thos Dos ncaim ntawm lub Koom Txoos yog lub sij hawm tus vaj King of Constantinople. Tus vaj King of Constantinople tsis xav zwm rau Vaj Qhia, vim Vaj Qhia loj tshaj nws. Lub caij ntawd, Vaj Qhia muaj cai tsa ib tug vaj tshiab los sis txo ib tug vaj tawm kuj tau, txhais tias Vaj Qhia muaj cai tshaj ib tug vaj. Tab sis lub caij ntawd, cov Os Thos Dos txoj kev ntseeg thiab cov Kav Tos Liv zoo ib yam tsis txawv. Os Thos Dos muaj Aika yog tus thawj coj. Os Thos Dos tseem muaj lwm lub npe hu ua “Lub Koom Txoos sab hnub tuaj”. Cov neeg ntseeg Os Thos Dos muaj 500 plhom leej. 
(3) Cov Plos Tes Taas (Protestantism). Cov Plos Tes Taas ncaim ntawm lub Koom Txoos Kav Tos Liv thaum tiam 16. Yog txoj kev ntseeg uas txhua tus muaj lub siab zoo thiab ncaj ncees hwm Tswv Ntuj nyob hauv lub thaj txi Ntuj. Tam sim no cov Plos Tes Taas sib tawg ua 100 tawm pab. Vim lawv nyias muaj nyias lub tswv yim thiab kev xav nyob hauv Ntawv Ntshiab, ces nyias coj nyias. Kev ua kab ke teev Ntuj, mas cov Plos Tes Taas tsis muaj tus Txiv Plig. Vim lawv xav tias txhua leej txhua tus tuaj yeem nyob ze Tswv Ntuj tau, tsis tas yuav vam txog Txiv Plig. Thiab lawv xav tias Huab Tais Yes Xus tau ntxuav neeg lub txim txhaum tas rau thaum Huab Tais Yes Xus raug ntsia saum Ntoo Cuam. Cov Plos Tes Taas muaj tus ntoo cuam ua lub cim ntawm lawv txoj kev ntseeg. Xam tas nrho cov sib tawg ua tej pawg me pawg loj, cov Plos Tes Taas muaj li ntawm 500 plhom leej. Raws li cov tub tshaj Ntuj Lus neeg As Mes Lis Kas nyob Thaib teb hais, mas muaj 4 hom Plos Tes Taas nyob Thaib teb.
Txoj kev ntseeg tau tuaj txog Thaib teb xyoo 1482, uas yog 538 xyoo rau tam sim no. Thawj tug tub tshaj Ntuj Lus nyob Thaib teb yog Txiv Plig Paj Lug (Paul), uas sawv daws paub tias nws yog ib tug kws kho mob “Doctor Bradley”. Nws yog tus kws kho mob McCormick uas siv tag nws lub neej los pab tsoom pej xeem Thaib nyob hauv lub nroog Chiangmai, thiab nws yog tus tsim lub tsev kho mob McCormick nyob Chiangmai. Tam sim no cov ntseeg Plos Tes Taas nyob thoob Thaib teb muaj li ntawm 100,000 leej. Xam nrog cov Kav Tos Liv tib si cov neeg ntseeg nyob Thaib teb muaj li ntawm 300,000 leej. 

 

Add new comment

14 + 3 =