Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15
YOG VIM LI CAS KOJ RAU SIAB UA DEJ NUM TXHIB HMOOB KOM KAWM NTAWV HMOOB 2
Xyoo 1979 txog nrab, kuv tab tom kawm txuj Anthropologie, mas ib co tub tseem hwv Fab Kis thov kom kuv nrog lawv mus xaiv ib thaj chaws tsim lub zos tim ob nyob Nkws Yas teb (Guyane). Lub zos tim ib yog lub zos Kas Kaus (Cacao) uas Txiv Plig Neej Vaj mus rhawv xyoo 1977.
Lub 12 hlis xyoo 1979, peb pib tsim lub zos Zas Vais (Javouhey) nyob tsis deb tsis ze ntawm Mas Nas (Mana), nrug deb 300 km ntawm Kas Kaus.
Kuv yuav nyob Zas Vais 17 xyoo. Thawj 3 xyoos, peb sawv daws tsuas rau siab ntso tsim lub zos nyob hauv cov hav zoov.
Tsis kav, niaj xyoo kuv mus tsham xyuas cov Hmoob nyob hauv lub yeej thoj nam Vib Nais thiab mus xyuas cov Hmoob nyob Suav qab teb.
Xyoo 1984, nyob Vib Nais, tus poj niam Fab Kis hu ua Catherine Delcroix (Kas Ris) qhia ntawv hmoob rau ntau pua tus Hmoob hluas thiab laus. Nws paub tias peb tau khaws cov txuj Hmoob ntau ntau. Nws hais rau kuv tias : “Vim li cas nej tsis luam ntau phau ntawv rau cov Hmoob nyeem cov ntawv nthuav lawv cov txuj ?”
Yuav tsum muaj nyiaj thiaj luam tau ntau txhiab phau ntawv. Vaj Qhia tus Tiam Lis nyob Npas Koj (Bangkok) hu ua Mas Tis Nos (Archbishop Renato Raffaele Martino) pab nrhiav tau nyiaj. Ces xyoo 1984 peb pib tsim thiab luam ntau phau ntawv nthuav cov txuj hmoob, piv li cov Dab Neeg, Kab Tshoob Kev Kos, Kab Ke Pam Tuag, thc.
Xyoo tom qab, yog xyoo 1985, kuv rov mus tsham cov Hmoob nyob Vib Nais. Cov ntseeg txog Yes Xus hais rau kuv tias : “Nej ua tej phau ntawv nthuav cov txuj hmoob. Sawv daws zoo siab. Tshuav peb cov neeg teev Yes Xus tsis txaus siab, vim peb tsis muaj cov ntawv qhia kev ntseeg npaum li nyob Los Tsuas teb thaud !”
Tiam Lis Mas Tis Nos pab nrhiav nyiaj txiag, ces peb luam ntau phau ntawv qhia kev teev Ntuj thiab qhia kev ntseeg.
Ib ntus 10 tawm xyoo peb luam tau 40 phau ntawv sib txawv, ib txhia yog nthuav cov txuj hmoob, ib txhia yog pab qhia kev ntseeg Tswv Ntuj Lo Lus.
Xyoo 1990, tus kws txuj Hmoob qhia Liv Xwm ua lus Suav nyob hauv lub xeev Hus Naj, Suav teb, nws lub npe hu ua Vwj Zoov Tsheej, nws hnov hais tias peb luam tej phau ntawv ua lus hmoob. Nws xa ib tsab ntawv tuaj rau kuv nyob Zas Vais (hnub tim 17 lub 12 hlis 1990). Nws tuaj ntsib kuv 3 zaug nyob Khib Meej, hauv lub xeev Yeej Naj. Wb hais sib haum tas mas peb 6 leej Hmoob siv zog sib pab ua dej num 6 xyoo. Yaj Ntxoov Yias muab Vwj Zoov Tsheej cov zaj Liv Xwm ua lus suav los txhais ua lus hmoob. Ces xyoo 1997 tau luam phau ntawv ‘Haiv Hmoob Liv Xwm’ nyob Fis Lis Pees teb. Yog ib phau ntawv muaj 586 phab 21×30 cm.
Niaj xyoo kuv mus Suav teb, ntsib Xib Hwb Yaj Ntxoov Yias ntau zaus. Nws hais rau kuv tias : “Kuv qhia kev ntseeg rau cov Hmoob nyob Moos Laj, Yeej Naj qab teb. Tab sis lawv niaj hnub mloog cov Plos Tes Taas lub tshuab tshaj xo . Ua li cas lub Koom Txoos Kav Tos Liv tsis muaj lub tshuab tshaj xo ua lus hmoob ?”
Txoj hmoov zoo, Ntuj pab. Peb 4 leeg nyob Zas Vais, Nkws Yas teb, pib npaj cov tshuab kaw lus, npaj cov zaj tshaj xo rau cov Hmoob nyob As Xias teb. Tus coj cov dej num ntawd nyob Nkws Yas teb yog tus hluas Hmoob hu ua Yaj Chiv. Hnub tim 1 lub 12 hlis 1994, nyob Quezon City, Fis Lis Pees teb, lub tshuab Tshaj Xo Radio Veritas Asia tshaj thawj zag uas peb xub tsim nyob Zas Vais.
Txij hnub tim 1 lub 12 hlis xyoo 1994 los txog niaj hnub no, Radio Veritas Asia tshaj ib zag 30 fiab txhua hnub mus rau tsoom Hmoob paub lus Hmoob Dawb thiab Hmoob Ntsuab mloog, nyob hauv lub xeev suav Yeej Naj, thiab nyob Cob Tsib teb, Los Tsuas teb thiab Thaib teb. Cov Hmoob nyob Aus Thas Lias (Australia) kuj mloog tau. Ib co nyob Mias Mas teb kuj mloog.
Nyob Lomsak, peb lub tsev Zoo Tswv Zov Yaj muaj tshaj ib vam phab ntawv ntim cov zaj uas niaj hnub peb lub tshuab tshaj xo xa mus rau tsoom Hmoob nyob As Xias teb.
Kwv tij Hmoob, yog vim li cas kuv piav npaum no txog cov dej num qhia ntawv hmoob thiab tsim tej phau ntawv ua lus hmoob ?
Yog vim txij kuv yav hluas uas kuv kawm cov txuj ua Leej Choj kuv nyiam Lim Mas Taum txoj kev tshaj Ntuj lus nyob Suav teb. Ces ib sim neej kuv mob siab ua peb yam nyob hauv haiv Hmoob :
Yam 1 : Kuv mob siab qhia Tswv Ntuj Lo Lus rau Hmoob.
Yam 2 : Kuv mob siab ua tej phau ntawv khaws cov txuj Hmoob.
Yam 3 : Kuv mob siab kawm cov txuj Hmoob.
Yus ua peb yam no mas yus cawm Hmoob tus ntsuj plig kom muaj Tswv Ntuj txoj sia nyob mus li, thiab yus cawm xeem lus hmoob, thiaj muaj haiv Hmoob ciaj mus ib txhiab ib txhis xws luag haiv neeg.
Tus sau : TP. Nyiaj Pov
Add new comment